orni.pl

Razem z Marcinem i Dawidem wybraliśmy się dzisiaj na pola między Jaktorowem a Kraśniczą Wolą. Przez cały czas świeciło słońce, jednak temperatura była ujemna a ziemia jeszcze dosyć mocno zmrożona.

Już po prawej stronie szpaleru topól wypatrzyliśmy 3 myszołowy niestrudzenie obserwujące ze szczytu krzaków otaczające  pola w poszukiwaniu pożywienia. Samochód zostawiliśmy przed Grabnikiem na drodze. Tutaj przywitały nas dwa żurawie, którym w głowach były amory.  Przeleciały również dwa klucze gęsi. Pierwszy, widziany w oddali, liczył około 30 osobników – najprawdopodobniej gęgaw – drugi tworzyło ok. 40 gęsi zbożowych. Na koniec wypatrzyliśmy jeszcze lecące w kierunku łąk stadko ok. 30 czajek.

Przeszliśmy do grobli na stawach w Jaktorowie, następnie brzegiem pola kukurydzy do przepływającej przez łąki rzeczki. Po drodze natknęliśmy się ponownie na stadko, najprawdopodobniej tych samych, 30 czajek, które tym razem odpoczywało na pokrytym oziminą polu. Przyglądanie się czajkom przerwał świergot dużej liczby skowronków.  Szybko wypatrzyliśmy wesoło podśpiewujące stadko, które ku naszemu zaskoczeniu liczyło około 100 osobników.  Ptaki pokręciły się 2 minuty ponad naszymi głowami, po czym odleciały w kierunku południowym.  Pojedyncze próbowały już śpiewać, usłyszeliśmy więc kilka nieśmiałych fraz z wiosennej piosenki skowronka. Potem widzieliśmy jeszcze dwie duże mewy, kruka, niewielkie stadka szpaków oraz słyszeliśmy dzięcioła zielonego i przelatujące dzwońce i czyże.

W okolicach rzeczki woda rozlała się szeroko po łąkach a lód był coraz bardziej kruchy. Na niezamarzniętym fragmencie odpoczywało stadko ponad 30 gęgaw. Dalej szliśmy równolegle do rzeczki, w kierunku drogi. Postanowiliśmy wyjrzeć jeszcze na stawy w Kraśniczej Woli. Po przejściu przez mostek wypłoszyliśmy dwa żurawie (być może te same, które przywitały nas w okolicy Grabnika). Na polu po lewej stronie grobli żerowały również dwie gęgawy, być może jedna z kilku par, które wyprowadzają tutaj lęgi.

Na koniec, w drodze do samochodu widzieliśmy tokującego myszołowa. Ptak to wzbijał się ze złożonymi skrzydłami, by w najwyższym punkcie lotu zatrzepotać nimi głośno kilka razy, to łagodnie obniżał lot nabierając prędkości do kolejnego wzlotu. Odzywał się przy tym przenikliwie, jak to tylko myszołowy (i sójki) potrafią.

Wracaliśmy przez Grodziska Mazowiecki. Kilkadziesiąt topól rosnących najprawdopodobniej na trasie przyszłej autostrady zostało wyciętych. Mimo że nie są to specjalnie cenne drzewa, widok pozostawionych ogromnych wykrotów oraz szerokich bali nie należał do najprzyjemniejszych.

Widać, że w przyrodzie coraz większy ruch. Za 2-3 tygodnie pola między Jaktorowem a Kraśniczą Wolą zapełnią się wielkimi stadami czajek, siewek złotych i gęsi.

Razem z Romkiem Stelmachem odwiedziliśmy pola pomiędzy Kraśniczą Wolą a Jaktorowem. W zeszłym tygodniu Romek przez kilka godzin obserwował stadko zimujących wróblaków pasących się na kukurydzy oraz trzymającego się przy nim drzemlika. Przyjechaliśmy od strony Jaktorowa. Zatrzymaliśmy się w zaspie na końcu topolowej alei, nie dojeżdżając do Grabnika. Stąd pieszo doszliśmy do wału ogradzającego stawy a następnie zatoczyliśmy szeroką pętlę wokół nieskoszonego pola kukurydzy. Wiosną jest to miejsce gromadzenia się okazałych stad przelotnych czajek i siewek złotych (liczących ponad tysiąc osobników). Zimą na kukurydzy pasą się zimujące wróblaki

Tuż przy wale otaczającym stawy, na świeżo skoszonym fragmencie pola napotkaliśmy na stadko żerujących wróblaków:

• 6 potrzosów
• kilkanaście zięb
• dzwońce
• kilka bogatek i modraszek

Kilkaset metrów dalej, na skraju pola i zakrzewień napotkaliśmy na drugie, znacznie liczniejsze stadko:

• około 40 mazurków,
• ok. 30 zięb (głównie pięknie wybarwione samce w szatach godowych, choć było też wśród nich kilka samic)
• kilka dzwońców
• pojedyncze potrzosy
• cn. 2 jery w szacie spoczynkowej – rzucały się w oczy ich pomarańczowe śliniaczki oraz „nakrapiane”, jeszcze nie całkiem czarne główki,
• przyglądający się temu zgrupowaniu przez chwilę myszołów.

Nieomal na każdym kroku napotykaliśmy małe grupki saren. Największe stadko liczyło ponad 20 osobników. Wypłoszyliśmy z ukrycia również 2 zające.

Wycieczka zakończyła się wykopywaniem samochodu z kopiastego śniegu na poboczu. Musieliśmy zastosować patent z dywanikami, huśtaniem itp. ale się udało.

Informacje ogólne

Stawy w Jaktorowie leżą w gminie Jaktorów. Są własnością Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Funkcjonuje na nich Rybacka Stacja Doświadczalna Łąki Jaktorowskie, którą opiekuje się Instytut Ichtiologii i Rybactwa. Na stawy formalnie obowiązuje zakaz wstępu. Koniecznie powiadommy pracowników stawów o naszej wizycie.

Co?

Na przelotach pojawiają się na stawach gęsi i kaczki. Jesienią można spotkać do kliku rybołowów, bielika, myszołowy. Spuszczone stawy przyciągają ptaki bekasowate, żerujące na połaciach odsłoniętego błota. Obok kormoranów trafiają się kormorany małe. Na poniższej liście znalazły się najciekawsze gatunki notowane na stawach:

• gęsi: gęgawy, białoczelne, zbożowe, bernikle białolice (rzadko),
• bekasowate: biegusy zmienne, malutkie, krzywodziobe, brodzce śniade, piskliwe, krwawodzioby, bataliony, łęczaki, kszyki, rycyki, kwokacze,
• sieweczki: rzeczne i obrożne,
• kaczki: głowienki, płaskonosy, cyranki, rożeńce, świstuny, krakwy, gągoły,
• kormorany oraz rzadko kormorany małe,
• czaple: siwe, białe, rzadkie nadobne, sporadycznie purpurowe,
• perkozy: dwuczube, rdzawoszyje, perkozki
• rybitwy: rodzaj Chlidonias rzadko wielkodziobe
• drapieżne: błotniaki stawowe, jastrzębie, krogulce, myszołowy, rybołowy, bieliki, trzmielojady, kobuzy,
• brzęczki, rokitniczki, trzciniaki, trzcinniczki,
• bąki, pokląskwy, kukułki, remizy, mewy małe.

Gdzie?

Interaktywna mapa obszaru

Pokaż Stawy w Jaktorowie na większej mapie
Stawy znajdują się około 50 km od Warszawy na południowy-wschód przy trasie kolejowej na Łódź. Dojechać na miejsce można pociągiem lub samochodem. Podróżując z Warszawy samochodem kierujemy się na Żyrardów drogą krajową 719. Po minięciu świateł drogowych w Jaktorowie i przejechaniu około 0,5 km skręcamy w prawo w drogę prowadzącą przez tory kolejowe. Jedziemy około 1,5 km aż do tablicy wskazującej drogę na stawy. Tam skręcamy w prawo na gruntową drogę wyłożoną betonowymi płytami. Po dalszych 500 metrach dojeżdżamy do zabudowań gospodarstwa rybnego. Pociągiem osobowym z Warszawy jedziemy w kierunku na Łódź/ Skierniewice/ Żyrardów do stacji Jaktorów. Po opuszczeniu pociągu kierujemy się do przodu stacji a następnie drogą przekraczającą tory w prawo. Dalej drogę pokonujemy pieszo zgodnie z opisem dla zmotoryzowanych.

Dojazd z Warszawy (do skrętu z 719)

Na miejscu zgłaszamy pracownikom chęć poobserwowania ptaków. Po stawach poruszamy się groblami. Szpaler drzew na horyzoncie wskazuje granicę stawów, do której przylegają pola i łąki ciągnące się aż do Stawów w Kraśniczej Woli. Na stawy w zachodniej części kompleksu można się dostać korzystając z mostku, który tworzy duża rura.

Kiedy?

Stawy najciekawsze są wiosną oraz jesienią kiedy zatrzymują się na nich ptaki na przelotach. Spuszczone stawy przyciągają ptaki siewkowe.

Źródła:

• obserwacje własne
• Forum przyroda

Wybierając się na stawy w Jaktorowie warto odwiedzić pobliskie Stawy w Kraśniczej Woli oraz przylegające do nich od zachodu pola i łąki.