orni.pl

Informacje ogólne

Las Kabacki to rezerwat przyrody położony w południowej części Warszawy na Ursynowie. Położony jest na płaskim terenie, urozmaiconym we wschodniej części wzniesieniami wydmowymi (wraz z fragmentem Skarpy Warszawskiej). Chroniony jest wielogatunkowy drzewostan – las mieszany o cechach grądu lipowo-grabowego i dąbrowy świetlistej. Są tu obszary porośnięte ponad stuletnim starodrzewem z licznymi drzewami pomnikowymi. Do lasu przylegają od północy oraz południa łąki i pola uprawne, znacznie zwiększające różnorodność jego awifauny. W pobliżu północnej granicy znajduje się również zarastające oczko wodne. W zasadzie przez cały rok jest to miejsce intensywnie penetrowane przez ludzi. W południowo-wschodniej części lasu położony jest park rozrywki w Powsinie, graniczy z nim ogród botaniczny Polskiej Akademii Nauk.

Co?

W rezerwacie można spotkać przegląd ptaków leśnych np. kilka gatunków dzięciołów, świstunki, sikory. Na przylegających od południowej strony gruntach ornych i łąkach obserwuje się ptaki związane z polami np. skowronki, trznadlowate. Oczko wodne na północy przyciąga pospolite ptaki wodne. Poniższa lista prezentuje wybrane, najciekawsze gatunki:

• ptaki drapieżne: myszołowy, pustułki, krogulce, kobuzy,
• dzięcioły: duży, średni, dzięciołek, czarny, zielony,
• szpaki, wilgi,
• sikory: bogatki, czarnogłówki, czubatki,
• krukowate: sójki, kawki, gawrony,
• drozdy: kosy, śpiewaki, kwiczoły, paszkoty,
• pokrzewki: czarnołbiste, jarzębatki,
• piecuszki, pierwiosnki, świstunki leśne,
• łuszczaki np. grubodzioby, gile oraz trznadle, ortolany,
• skowronki, lerki,
• pospolite ptaki wodne: krzyżówki, cyraneczki, łyski,
• mewy: śmieszki, srebrzyste, pospolite,
• kowaliki, pełzacze, pleszki, łozówki
• sowy: puszczyki, uszatki.

Gdzie?

Interaktywna mapka obszaru

Pokaż Las Kabacki na większej mapie
Las Kabacki znajduje się na południowym krańcu Warszawy. Do rezerwatu najwygodniej dostać się metrem (przystanek Kabaty). Można również dojechać autobusem:

• od północy – 179, 192, 306, 504 (pętla Osiedle Kabaty),
• od południowego wschodu – 519 (pętla Powsin – Park Kultury), 139 (pętla Ogród Botaniczny).
• od zachodu – 209, 319, 709, 715, 727, 739 (przystanki: Bogatki, Łagiewnicka)

Do lasu można również dotrzeć samochodem.

Mapka dojazdu z centrum Warszawy

Po lesie poruszamy się wyznaczonymi szlakami. Warto trzymać się blisko jego skraju, mamy wtedy szansę na zobaczenie większej liczby gatunków. Przy południowej granicy lasu znajduje się otwarta przestrzeń zajęta przez pola uprawne. Tutaj co roku obserwowane są ortolany i lerki. Na północy, przy torach kolejowych położone jest zarastające oczko wodne, które odwiedzają pospolite ptaki wodne.

Kiedy?

W Lesie Kabackim obserwacje można prowadzić przez cały rok, choć najciekawszą porą roku jest wiosna.

Źródło:

• obserwacje własne

Informacje ogólne

Kolektor Młociński odprowadza do Wisły ścieki z północno-zachodniej części Warszawy. W mroźne zimy, kiedy wody Wisły ścina lód, wokół ujścia kolektora woda nie zamarza. Ptaki znajdują tutaj dogodne warunki żerowania nie tylko zimą ale również podczas innych pór roku.

Co?

Przy Kolektorze spotkamy kilka gatunków mew, rybitw oraz kaczek. Jest to również miejsce, z którego można obserwować wiosenny oraz jesienny przelot na Wiśle. Poniższa lista prezentuje wybrane gatunki:

• mewy: śmieszki, pospolite, siodłate, białogłowe, romańskie, srebrzyste, żółtonogie,
• kaczki: krzyżówki, gągoły, lodówki, czernice, krakwy, głowienki, rożeńce, cyraneczki,
• łabędzie nieme (do kilkudziesięciu osobników), łabędzie krzykliwe (pojedyncze),
• tracze: nurogęsi, bielaczki,
• kormorany, czaple siwe i białe, łyski,
• rybitwy: rzeczne, rodzaj Chlidonias na przelotach,
• gęsi: gęgawy oraz przelatujące klucze zbożowych i białoczelnych,
• ptaki drapieżne: bieliki (zimujące), myszołowy, krogulce,
• pospolite ptaki śpiewające np.: sikory, strzyżyki, jemiołuszki, łuszczaki, pełzacze,
• krukowate, dzięcioły.

Gdzie?

Interaktywna mapa obszaru

Pokaż Kolektor Młociński na większej mapie
W pobliże Kolektora dojedziemy komunikacją miejską – autobusy linii 114, 181, 303 (przystanek Prozy, na żądanie). Z przystanku idziemy ul. Prozy pod ul. Wybrzeże Gdańskie do ul. Farysa. Następnie skręcamy w prawo i idziemy lekko pod górkę, aż do końca zabudowań. Tutaj skręcamy w lewo przy ogrodzeniu posesji a następnie schodzimy w dół skarpy i udajemy się gruntową drogą w kierunku Wisły.  Na końcu tej drogi znajduje się betonowy kolektor. Samochodem można dojechać bezpośrednio w pobliże zejścia ze skarpy.

Mapka Dojazdu z Centrum Warszawy

Obecnie w związku z budową mostu Północnego dojście do kolektora jest utrudnione (choć jeszcze w listopadzie było możliwe – skrajem placu budowy przy ostatnich zabudowaniach przez około 50 m a potem ścieżką w dół skarpy i w prawo do drogi gruntowej prowadzącej nad kolektor). Również organizacja ruchu na ul. Prozy oraz Farysa zmienia się.

Kiedy?

Przy Kolektorze najwięcej ptaków gromadzi się zimą, szczególnie podczas silnych mrozów, kiedy Wisła jest skuta lodem. Również w innych porach roku miejsce to przyciąga żerujące ptaki wodne.

Źródło:

• obserwacje własne

Informacje ogólne

Ostoja Błota Rakutowskie, będąca obszarem Natura 2000, leży niedaleko miejscowości Kowal, w południowej części województwa kujawsko-pomorskiego (ok. 10 km od granicy z województwem mazowieckim). Jej powierzchnia wynosi ponad 3 000 ha. Jezioro Rakutowskie położone w rozległym obniżeniu, jest płytkim eutroficznym zbiornikiem o powierzchni 300 ha, zasilanym przez rzekę Kłótnię, a odwadnianym przez rzekę Rakutówkę. Jezioro charakteryzuje się znacznymi wahaniami poziomu wody. Powierzchnia lustra wody wynosi tylko 180 ha, pozostałą część jeziora zajmuje pas roślinności składający się głównie z szuwarów trzcinowych, które miejscami sięgają 500 m szerokości i zajmują 80% długości linii brzegowej. Od południowego wschodu jezioro graniczy z ekstensywnie użytkowanymi podmokłymi łąkami i pastwiskami. Około 1/3 powierzchni ostoi pokrywa las. Większość drzewostanów jest pochodzenia naturalnego lub odroślowego ze znacznym udziałem starych drzewostanów olchowych.

Co?

Na Błotach Rakutowskich podczas wiosennych i jesiennych wędrówek zatrzymują się przelotne gatunki kaczek oraz bekasowatych (łącznie z rzadkościami). Spotyka się tu również znaczne koncentracje gęsi. W ostoi obserwowane są rybitwy (gniazdujące czarne) oraz kilka gatunków ptaków drapieżnych. Poniżej znajduje się lista najciekawszych gatunków obserwowanych na Błotach rakutowskich:

• gęsi na przelotach: stada zbożowych i białoczelnych do kilku tysięcy, gęgawy,
• rybitwy: rodzaj Chlidonias z gniazdującą rybitwą czarną, rybitwy rzeczne,
• mewy: pospolite, srebrzyste, małe,
• kaczki: krzyżówki, czernice, głowienki, cyranki, cyraneczki, płaskonosy, krakwy, gągoły, w latach 90 również podgorzałki, w pobliżu również hełmiatka,
• bąki, żurawie, bociany czarne i białe,
• czaple: siwe, białe,
• chruściele: kropiatki, zielonki, derkacze, wodniki, łyski,
• bekasowate (głównie na przelotach): kwokacze, samotniki, czajki, bataliony, kszyki, rycyki, łęczaki, krwawodzioby, brodzce śniade, pławne, kuliki wielkie i mniejsze, biegusy zmienne, małe, malutkie, siewki złote, siewnice, sieweczki, rzadziej szczudłaki, szablodzioby, czy płatkonogi szydłodziobe,
• ptaki drapieżne: gniazdujące błotniaki stawowe i łąkowe, przelotne zbożowe, bieliki, trzmielojady, myszołowy (również włochate), orliki krzykliwe, pustułki, kobuzy, jastrzębie, krogulce, rybołowy a nawet sporadycznie orzełki,
• drobne ptaki śpiewające: podróżniczki, słowiki szare, muchołówki małe, żałobne, dziwonie, jarzębatki, cierniówki, piegże, pliszki, łuszczaki, drozdy, szpaki,
• dudki, gąsiorki, srokosze, krukowate,
• ptaki trzcin: potrzosy, strumieniówki, brzęczki, wąsatki, trzciniaki, trzcinniczki.

Gdzie?

Interaktywna mapa obszaru

Pokaż Błota Rakutowskie na większej mapie
Dojazd z Warszawy na Błota Rakutowskie możliwy jest w zasadzie tylko samochodem. Skorzystać można z kilku wariantów drogi:

• przez Kutno i Kowal – drogą numer 2 na Poznań jedziemy aż za Kutno, gdzie w Krośniewicach skręcamy w prawo w drogę numer 1. Po przejechaniu ok. 30 km dojeżdżamy do miejscowości Kowal. Z Kowala kierujemy się na wieś Grodztwo (z drogi 1 w prawo w drogę 269 a następnie po połączeniu z drogą 265 a następnie w prawo w ul Mickiewicza, w lewo w ul Kołłątaja i ponowanie w prawo w ul. Dobiegniewską) i dalej Dębniaki. Za Dębniakami jak tylko pojawi się las z lewej strony, skręcamy w prawo w drogę, która poprowadzi nas przez ok. 6 km wzdłuż lasu. Po minięciu z prawej strony jeziora skręcamy w prawo w drogę asfaltową, która prowadzi do Krzewętu (polna droga do wieży obserwacyjnej jest jej przedłużeniem)
• przez Sochaczew i Gostynin – rozpoczynamy jak w wariancie powyżej, jednak za obwodnicą Sochaczewa skręcamy w prawo w drogę numer 50 na Wyszogród/ Płońsk. Po ok. 10 km w Janowie skręcamy w lewo w drogę, którą jedziemy przez Gąbin do Łącka. W Łącku skręcamy w lewo w drogę 60 a po 10 km w Gostyninie w prawo w drogę 265. Po ok. 15 km za wsią Nowa Zawada skręcamy w prawo na Baruchowo a następnie kierujemy się na Krzewent (ostatni odcinek pokonujemy drogą gruntową, we wsi przy rozjeździe skręcamy w lewo)
• przez Płock i Gostynin – do Gostynina można dojechać również kierując się z Warszawy na Płock (droga 7. potem 62) a następnie przekraczając Wisłę w Płocku drogą 60. Z Gostynina jedziemy jak w wariancie powyżej.

Mapka dojazdu z Warszawy

Z Krzewentu idziemy 300 m drogą gruntową (przedłużenie drogi asfaltowej) przez pola w kierunku jeziora. Dochodzimy do wieży, z której prowadzimy obserwacje. W zależności od poziomu wody w jeziorze ptaki mogą trzymać się stosunkowo blisko lub dosyć daleko. Można również przespacerować się wzdłuż brzegu jeziora w obydwu kierunkach. Przy niższym poziomie wody odsłonięta jest również droga prowadząca spod wieży nad wodę.

Kiedy?

Błota Rakutowskie najlepiej odwiedzać podczas wiosennych i jesiennych przelotów. Poziom wody w jeziorze zmienia się w często nieprzewidywalny sposób co utrudnia wskazanie optymalnego czasu na prowadzenie obserwacji.

Dodatkowe informacje

Wybierając się na Błota Rakutowskie warto odwiedzić leżącą niedaleko Włocławka Żwirownię Skoki. Znajduje się tam duża kolonia śmieszek, wśród których nieregularnie gniazduje również do kilku par mew czarnogłowych. Na żwirowni zobaczymy również m.in. gniazdujące rybitwy rzeczne, inne gatunki mew, kaczki (np. czernice i głowienki), perkozy, oraz sieweczki.

Źródła:

• obserwacje własne
• Ostoje ptaków w Polsce
• Przyroda Polska
• Forum Przyroda

Informacje ogólne

Stawy w Rykach położone są w gminie Ryki w województwie lubelskim, nieopodal granicy z województwem mazowieckim. Zlokalizowane są w zlewni rzeki Zalesianka (dopływ Wieprza), na południowy-wschód od miasta Ryki. Zostały założone w XIX wieku.

Co?

Stawy w Rykach są miejscem gniazdowania m.in. kilku gatunków perkozów oraz śmieszek. Na przelotach można zaobserwować przegląd kaczek oraz bekasowatych (łącznie z rzadkościami), choć ptaki nie występują w dużych liczebnościach. Regularnie widywane są również mewy małe.

• perkozy: lęgowe dwuczube, zauszniki, rdzawoszyje, perkozki,
• przegląd kaczek głównie na przelotach: świstuny, cyraneczki, cyranki, krzyżówki, czernice, głowienki, płaskonosy, krakwy, rożeńce, ogorzałki, lodówki, gągoły,
• przegląd bekasowatych na przelotach: łęczaki, sieweczki, czajki, siewnice, siewki złote, biegusy zmienne, malutkie, krzywodziobe, płaskodziobe, piaskowce, brodźce śniade, piskliwce, bataliony, kuliki wielkie, kszyki, kwokacze, rycyki, rzadziej szablodzioby, płatkonogi szydłodziobe,
• gęsi: gęgawy, rzadziej bernikle białolice,
• czaple: siwe, białe, rzadziej purpurowe,
• łabędzie nieme, kormorany, żurawie,
• tracze: nurogęsi, bielaczki,
• mewy: małe, czarnogłowe, pospolite, śmieszki, srebrzyste, żółtonogie,
• rybitwy: rzeczne, z rodzaju Chlidonias,
• chruściele: wodniki, łyski, kokoszki wodne,
• ptaki drapieżne: jastrzębie, krogulce, bieliki, błotniaki stawowe, sokoły wędrowne, kobuzy, trzmielojady, orliki krzykliwe,
• drobne ptaki śpiewające trzcinowisk: wąsatki, remizy, trzciniaki, trzcinniczki, brzęczki, strumieniówki, rokitniczki,
• pokląskwy, kląskawki, srokosze, wilgi, zimorodki, ziarnojady (m.in. dziwonie)
• turkawki
• świergotki rdzawogardłe

Gdzie?

Interaktywna mapa obszaru:

Pokaż Stawy w Rykach na większej mapie
Dojazd z Warszawy samochodem jest dogodny. Kierujemy się na Lublin drogą krajową numer 7. Do miejscowości Ryki do przejechania jest około 150 km.  Podróż wczesnym rankiem może zając niewiele ponad godzinę pod warunkiem oczywiście, że będziemy przemieszczać się sprawnie. Będąc w Rykach mamy do wyboru dwie drogi w zależności od tego, którą część stawów chcemy eksplorować:

• na wschodnią część kompleksu najłatwiej dostać się zjeżdżając z drogi numer 7 po wyjechaniu z Ryków. Po ok. 500 m napotkamy zjazd w prawo na groblę. Zaparkować można parę metrów za zakazem. Alternatywnie można samochód zostawić po drugiej stronie drogi na parkingu przed zajazdem.
• na zachodnią część kompleksu dojedziemy skręcając w prawo na światłach w Rykach w ul. Słowackiego a następnie jadąc cały czas prosto przez ok. 2 km (mijamy 1 rondo). Na około 50 m przed przejazdem kolejowym skręcamy w drogę gruntową w prawo. Z tej drogi możemy prowadzić obserwacje.

Mapa dojazdu z Warszawy

Jedynie stawy po zachodniej stronie drogi nr 7 są ciekawe. Po wschodniej części kompleksu poruszamy się pieszo po groblach. Zachodnią część można objechać samochodem, prowadząc obserwacje z drogi gruntowej.

Kiedy?

Podczas przelotów wiosną oraz jesienią (głównie maj oraz wrzesień-październik).

Źródła:

• obserwacje własne
• Forum Przyroda

Informacje ogólne

Bagno Całowanie to obszar Natura 2000, który obejmuje jedno z największych torfowisk niskich Mazowsza (pow. 4 400 ha), ciągnące się południkowo na przestrzeni 15 km. Położone jest na najwyższej terasie nadzalewowej doliny Wisły, przy jej krawędzi i jest obficie zasilane wodami podziemnymi. Ponad połowę ostoi stanowią otwarte tereny łąkowe, częściowo zarastające w wyniku sukcesji leśnej. Mimo melioracji, zachowało się tu naturalne zróżnicowanie siedliskowe i roślinne. Lasy (głównie olsy i bory bagienne) porastają ok. 36% ostoi. Zlokalizowane są głównie w jej północnej części oraz fragmentarycznie na południowym skraju. Na zachodzie przepływa uregulowana rzeka Jagodzianka (Kanał Bielińskiego). W jej dolinie zachowała się duża różnorodność siedlisk, widoczne są również pozostałości starorzeczy. W centralnej część ostoi znajduje się łańcuch wydmowy ze zróżnicowaną szatą roślinną.

Co?

Podmokłe tereny łąkowe przyciągają gniazdujące bekasowate, ptaki drapieżne oraz śpiewające. W lasach znajdziemy liczną reprezentację dzięciołów. Na przelotach na zalanych wodą, odsłoniętych powierzchniach murszu (powstałych podczas projektu CMOK) zatrzymują się inne gatunki ptaków siewkowych. Poniższa lista prezentuje najciekawsze widywane na Całowaniu gatunki:

• bekasowate: (lęgowe:) kszyki, czajki, samotniki, krwawodzioby, kuliki wielkie, (przelotne:) rycyki, łęczaki, kwokacze, bataliony, biegusy zmienne i malutkie, sieweczki rzeczne…
• drapieżne: (lęgowe:) myszołowy, błotniaki łąkowe i stawowe, jastrzębie, pustułki, kobuzy, orliki krzykliwe, trzmielojady…
• lęgowe bociany białe i czarne,
• chruściele: derkacze (ponad 40 odzywających się samców), zielonki, łyski
• rybitwy rzeczne, białoczelne,
• żurawie, czaple siwe,
• lęgowe ptaki śpiewające terenów podmokłych: świerszczak, strumienówka, rokitniczka, brzęczka, trzciniak, trzcinniczek, potrzosy,
• sowy: uszatka błotna (wiosną na przelotach i latem), pójdźka (lęgowa)
• świergotki łąkowe, polne, skowronki, lerki
• dzierzby: gąsiorki, srokosze,
• dzięcioły: duże, średnie, czarne, zielone, krętogłowy,
• łuszczaki: m.in. potrzeszcze, ortolany,
• kukułki, pliszki żółte, słowiki szare, dudki, remizy, turkawki, jarzębatki,
• szpaki, drozdy: kwiczoły, paszkoty

Gdzie?

Interaktywna mapa obszaru

Pokaż Bagno Całowanie na większej mapie
Bagno Całowanie to rozległy obszar. Dojazd komunikacją zbiorową z Warszawy jest trudny. Możliwości jest kilka w zależności od tego, który region chcemy penetrować, jednak trzeba się liczyć z przesiadkami lub koniecznością przejścia pieszo kilku kilometrów:

• na wschodni (miejscowość Podbiel) i zachodni (Całowanie) kraniec obszaru można dojechać autobusami PKS z Otwocka,
• w pobliże północnej granicy ostoi (miejscowości Otwock i Karczew) można dotrzeć prywatną komunikacją autobusową z Warszawy,
• z Warszawy możliwy jest również dojazd koleją na Pilawę/ Dęblin, jednak od stacji do północnej części ostoi trzeba przejść ok. 4-5 km. Przejazd z Warszawy Śródmieście trwa około godziny. W zależności od rejonu ostoi, do którego chcemy dotrzeć można wysiąść na stacji Otwock, Śródborów, Pogorzel Warszawska, Celestynów.

Jednak na Bagno Całowanie najwygodniej dojechać samochodem. Dojazd prawym brzegiem Wisły rozpoczynamy na Wale Miedzeszyńskim. Podążamy drogą krajową 801 za Otwock do skrzyżowania z drogą 50. Tam skręcamy w lewo w 50 a następnie po ponad 5 km w prawo w drogę 802, którą dojeżdżamy do Podbieli. Lewym brzegiem dojeżdżamy do Góry Kalwarii przez Piaseczno (droga 79) lub Konstancin Jeziorna (droga 724). Z Góry Kalwarii kierujemy się drogą 50 mostem przez Wisłę do skrzyżowania z drogą 801 i dalej na Bagno.

Mapa dojazdu z Warszawy

Po Bagnie Całowanie poruszamy się polnymi drogami. Kilka z nich przecina je w poprzek. Penetrację ostoi można rozpocząć polną drogą łączącą miejscowości Podbiel i Całowanie. To przy niej znajduje się wieża widokowa i eksperymentalne poletka z usuniętą warstwą murszu przyciągające ptaki wodno-błotne. Sąsiadują z nią również nielegalnie wykopane stawy oraz Wydma Pękatka. Od drogi w okolicach wieży odchodzi również w prawo drewniana kładka prowadząca przez fragment boru bagiennego w kierunku pozostałych wydm i łąk.

Charakterystycznymi punktami w krajobrazie Bagna Całowanie są pojedyncze wydmy wznoszące się na kilka metrów ponad poziom otaczającego je torfowiska:

• Pękatka – rozległa wydma wpisana do rejestru zabytków, znane stanowisko archeologiczne na Mazowszu.
• Kobyla Góra – najwyższa, wznosząca się na ponad 6 metrów nad torfowisko, wydma na Całowaniu.
• Niedźwiedzia Góra.

Na obszarze Bagna Całowanie powołano trzy rezerwaty:

• Na Torfach – położny w północnej części obszaru, zamknięty dla ruchu turystycznego. W jego pobliżu wytyczono krótką ścieżkę edukacyjną „Łabędzim szlakiem”.
• Czarci Dół – zlokalizowany na zachód od wsi Zabieżki, obejmuje fragment torfowiska wysokiego z niewielkimi jeziorkami w dołach potorfowych.
• Szerokie Bagno – położony na południowy-zachód od Zabieżek, obejmuje torfowisko wysokie z fragmentami boru bagiennego.

Kiedy?

Bagno Całowanie najlepiej odwiedzać wiosną podczas przelotów oraz początków okresu lęgowego. Teren ten jest miejscem działania różnych organizacji przyrodniczych (m.in. CMOK), warto brać udział w organizowanych przez nie wydarzeniach (np. liczenie derkaczy, stawianie stogów)

Źródła:

• Natura 2000
• obserwacje własne
• Ostoje ptaków w Polsce
• Forum Przyroda
• Prezentacja