orni.pl

Samotna wyprawa na Jeziorsko pozwoliła poczynić kilka ciekawych obserwacji. Odkąd udostępniony do ruchu został odcinek autostrady do Strykowa, czas dojazdu na miejsce znacznie się skrócił. Niemiłym zaskoczeniem było dla mnie wprowadzenie opłat za odcinek pomiędzy Strykowem a Poddębicami. Cóż musiało to kiedyś nastąpić.

Jeśli przybywamy na zbiornik w godzinach porannych, obserwacje najlepiej jest rozpocząć od tamy i przemieszczać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Umożliwi to nam obserwowanie ze słońcem.

Tama + Siedlątków

W porcie oraz poniżej tamy pusto, ptaki koncetrują się głównie przy tamie od Siedlątkowa. Ponad pół godziny obserwacji zaowocowało wypatrzeniem wśród ponad tysiąca czernic, krzyżówek i głowienek pojedynczego samca hełmiatki. Ten charakterystyczny skądinąd kaczor w zaskakujący sposób potrafi się wtopić w otaczającą gą kaczą „zupę”, aby pozostać niezauważonym. Gdyby nie próba odczytania zielonej obrączki na dużej mewie, pewnie bym go całkowicie przeoczył.

Samiec hełmiatki

Zbiornik w okolicach Pęczniewa

Dalej, w środkwej częsci zbiornika znalazłem trzy duże stada grążyc z towarzyszącymi im łyskami. Warte odnotowania są również porozrzucane małymi grupkami po akwenie perkozy dwuczube.

Stawy w Pęczniewie 

Największe stawy spuszczone ale puste. Na posterunku jak zwykle trwał rybołów, który przeleciał mi nad głową.

Brodnia – Tądów 

Błotko dotarło już kilkaset metrów poza cofkę. Na jego skraju koncentracja ptaków wodno-błotnych wg. moich szacunków liczyła do 20 000 osobników:

W niedziele wspólnie z Łukaszem wybrałem się na jednodniowy wypad nad Zbiornik Jeziorsko. Autostrada od Strykowa jest już płatna (8 PLN do Poddębic) a droga w okolicach miejscowości Tur remontowana – na podróżujących czeka w sumie kilka mijanek z sygnalizacją świetlną (choć można jak miejscowi przejeżdżać na czerwonym). Na miejscu jesteśmy około 9:00. Pogoda raczej słoneczna choć czasami wiało dość intensywnie. Temperatura powyżej 20 stopni.

Obserwacje rozpoczynamy od tamy (ze środka oraz zachodniego i wschodniego końca). Potem zgodnie z ruchem wskazówek zegara odwiedzamy poszczególne punkty (w ten sposób nie obserwuje się pod słońce). Zatrzymujemy się na wale przed Pęczniewem, na stawach, na polach w okolicy Brodni. Z Brzegu oceniamy rozmiar błota w okolicy cofki oraz miejsca koncentracji ptaków. Większość trzymała się na błocie od strony Tomisławic. Na cofce widzimy trzech obserwatorów, postanawiamy więc odwiedzić obóz. Parkujemy na dole skarpy przy innych samochodach. Trzeba parkować przy samej skarpie, bo można się natknąć na skrupulatnie wykonujący swoje obowiązku patrol straży wędkarskiej/ rybackiej (grozi mandat za parkowanie w rezerwacie). Do obozu, na drugą stronę kanałku, przeciągają nas łódką. Idziemy na cofkę. W porównaniu do mojej jedynej wcześniejszej wizyty na cofce poziom wody jest dużo niższy. Do poruszania się po błocie w zupełności wystarczają moje niskie kalosze, umożliwiają nawet przejście na kolejną błotną łachę. Ptaki obserwujemy prawie 2 godziny. Koło 13:00 postanawiamy wrócić i podjechać jeszcze na drugą stronę zbiornika – do Tomisławic. Żegnamy się z obozowiczami – pozdrowienia dla Ani, Radka i Tomka (przepraszam obozowicza, którego imienia nie zapamiętałem). Z Tomisławic przeglądamy kaczą zupę. Liczba ptaków może przyprawić o zawrót głowy. Różnorodność gatunkowa też jest całkiem spora. Choć z drugiej strony zbiornika wydawało się, że trzymają się one bliżej brzegu.

Poniżej lista widzianych przez nas gatunków, podsumowana dosyć skrupulatnie przez Łukasza, z moimi komentarzami:

• łabędź niemy (40ad, 4juv)
• gęgawa (cn. 1000)
• krzyżówka (2-3000)
• krakwa (min. 50)
• rożeniec (20)
• cyraneczka (100)
• cyranka (cn. 15)
• płaskonos (30)
• czernica (25) – na stawach i na zbiorniku
• głowienka (15)
• gągoł (3) – samice w okolicy Brzegu
• nurogęś (cn. 300)
• kormoran (cn. 3000)
• czapla biała (150)
• czapla siwa (50)
• bocian czarny (2) – na cofce
• perkozek (50) – na stawach w Pęczniewie oraz na zbiorniku
• perkoz dwuczuby (cn. 75)
• bielik (2juv) – na cofce, siedzące wśród ptaków wodnych
• myszołów (1,1)
• rybołów (1)
• krogulec (1)
• kobuz (1,2) – na polach w Brodni oraz na cofce
• błotniak stawowy (1,1)
• łyska (cn. 1500)
• czajka (750)
• sieweczka obrożna (30)
• sieweczka rzeczna (7)
• siewnica (1juv)
• siewka złota (cn. 250)
• biegus zmienny (10)
• piaskowiec (2)
• biegus malutki (15)
• kszyk (15)
• szlamnik (1)
• łęczak (2)
• kwokacz (40)
• krwawodziób (1)
• brodziec śniady (cn. 40)
• brodziec piskliwy (2) – na stawach
• batalion (15)
• mewa romańska (min. 1)
• mewa białogłowa (min. 15)
• mewa pospolita (min. 15) – w tym jednia z czerwoną obrączką (nieodczytaną)
• śmieszka (1500)
• rybitwa rzeczna (1,2) – na stawach – osobniki młode
• jerzyk (1) – na cofce
• remiz (10) – na stawach
• oraz przelot drobnicy (świergotki, zięby, pliszki, dymówki, łuszczaki)

W sumie widzieliśmy 16 gatunków siewek – wynik lepszy niż tydzień temu nad Siemianówką (brak biegusa rdzawego ale za to siewka złota i piaskowiec).

Staw Okręt

W niedzielę wczesnym rankiem wybrałem się z Dawidem Kozłowskim w kierunku Jeziorska. Zdecydowaliśmy po drodze rozpoznać nie odwiedzane przez nas do tej pory lokalizacje w województwie mazowiecki i łódzkim – Stawy Okręt i Rydwan oraz Stawy w Walewicach. Po wizycie w Walewicach zahaczyliśmy również o Psary a następnie zgodnie z planem w kilku miejscach wyjrzeliśmy na Zbiornik Jeziorsko. Przez cały dzień świeciło słońce i powiewał lekki wiatr.

Z Warszawy wyruszyliśmy 1,5 godziny przed świtem. Wschód słońca przywitał nas nad Stawem Okręt. Parę minut kontemplowaliśmi piękną scenerię budzącego się dnia. Tylko słyszalne z rzadka odgłosy wystrzałów mąciły spokój wczesnego poranka. Staw był częściowo spuszczony dzięki czemu przy jednym z brzegów odsłoniła się połać błota, na której żerowało stado gęsi oraz ptaków siewkowatych. Obserwowaliśmy m.in.:

Staw Okręt

• łabędź czarnodzioby – 19 os.
• łabędź krzykliwy -5 os. (2 ad i 3 juv), dołączyły po paru minutach do bewików
• czajka – ok. 100 os. żerujących wspólnie z gęsiami
• biegusy – 4 os. – najprawdopodobniej zmienne, jednak warunki obserwacji nie pozwalają na wystarczającą pewność
• gęgawa – kilkanaście
• gęś zbożowa – ok. 200
• czapla biała – 2 os.
• cyraneczka – niespokojne stado około 150 os. po drugiej stronie stawu, płoszone przez odgłos wystrzałów, latało nieprzerwanie przez kilka minut nad wodą
• gągoły, nurogęsi – kilkanaście os.
• bielik – 2 os.
• myszołów
• mewa mała – cn 2 os. – miła obserwacja
• śmieszka – cn. 50 os.
• duża mewa w typie srebrzystej – 9 os.
• potrzos i czeczotka – głosowo

Na Stawie Rydwan mieliśmy jeszcze 21 łabędzi czarnodziobych, którym towarzyszyły 2 łabędzie krzykliwe, kolejną czaplę białą oraz srokosza.

Łabędzie czarnodziobe

Kolejnym postojem na trasie do Jeziorska były Stawy w Walewicach. Wjazd od strony wsi przegradzał pordzewiały szlaban. Spróbowaliśmy podjechać do stawów od drugiej strony, objeżdżając je od południa dziurawą asfaltową drogą biegnącą po lekkim podwyższeniu terenu. Skręciliśmy w lewo w kocie łby i zaparkowaliśmy przed zabudowaniami. Potem krótki spacerek drogą przez czyjeś podwórko. Jak się okazało doszliśmy na groblę pomiędzy dwoma największymi, położonymi centralnie stawami. Oba były spuszczone i świeciły pustką. Tylko ponad nimi przelatywały z rzadka niewielkie stadka krzyżówek, cyraneczek, nurogęsi oraz gągołów. W oddali zamajaczyła również sylwetka bielika.

W drodze na kolejny kompleks wypatrzyliśmy stadko 24 potrzeszczy. W Psarach rozpoczęliśmy spacer od stawów położonych na wschód od drogi. Już po paru chwilach obserwowaliśmy na tle błękitnego nieba krążące stado kilkuset czajek i siewek złotych. Wypatrzyliśmy w nim również charakterystycznie odzywającego się kwokacza. Stado odleciało na zachód i zniknęło nam z oczu. Na wodzie ptaków raczej nie wiele:

• czernice – ok. 10 os.
• płaskonosy – 3 os.
• cyraneczki
• gągoły
• nurogęsi
• czaple białe – 9 os.
• gęsi zbożowe

Ostatni, najbardziej na zachód wysunięty staw, który odwiedziliśmy, był niewątpliwie największy i najciekawszy. To tutaj usiadło widziane przez nas na początku stado siewek Składało się ono z:

• siewek złotych i czajek – ok. 2 500 os. (55% siewki złote, 45% czajki)
• siewnic – 4 os.
• kulików wielkich – 2 os.
• biegusów zmiennych – cn. 5 os.
• oraz śmieszek i dużych mew

Na zakończenie spaceru po stawach, przy samochodzie spotkaliśmy Tadka Musiała. Pokazał nam samca hełmiatki, którego niestety przegapiliśmy na początku.

Pierwszy raz byłem nad Jeziorskiem przy relatywnie niskim stanie wody. Ogromne odsłonięte połacie błota robią duże wrażenie. Ptaki niestety trzymały się w dużej odległości od brzegu, co w połączeniu z mocnym słońcem i drgającym powietrzem, skutecznie utrudniało obserwacje. Nie liczyliśmy dokładnie ale wśród ptaków udało nam się zaobserwować:

Jeziorsko

• krzyżówki – cn. 1500 os. (prawdopodobnie dużo więcej)
• cyraneczki – cn. 400 os. (prawdopodobnie dużo więcej)
• gągoły – cn. 200 os.
• czernice – cn.  100 os.
• płaskonosy – 4 os.
• krakwy – 5 os.
• ogorzałki – 5 os.
• świstuny – pojedyncze
• gęsi – ok. 1500 os (zbożowe i gęgawy – przeważały te drugie)
• czajki – cn. 500
• nieoznaczone biegusy
• śmieszki – cn. 500 wszędzie na zbiorniku
• łyski – cn. 400 w okolicy tamy

Wypad przyniósł ze sobą zarówno wiele wrażeń estetycznych jak i ciekawych obserwacji. Pozdrowienia dla spotkanego Tadeusza Musiała.

W opisach ciekawych miejsc na ptaki poza województwem mazowieckim dodałem Zbiornik Jeziorsko.

Dzisiaj wyprawiliśmy się z Romkiem na Jeziorsko. Po drodze zahaczyliśmy o stawy w Psarach. Wyruszyliśmy z Warszawy około 5:30. Około 7:30 byliśmy w Psarach a około 10:00 nad Jeziorskiem. Dzień zapowiadał się słoneczny, jednak już od samego rana przenikliwie wiało.

Przed dojazdem na stawy zatrzymaliśmy się w dwóch miejscach przy drodze 703 w okolicach Walewic by popatrzyć na żerujące na polach ptaki. Widzieliśmy:

• cn. 100 czajek
• cn. 100 szpaków
• kilka grzywaczy
• 2 żurawie

Na stawach w Psarach byłem pierwszy raz. Zaparkowaliśmy przy drodze w środku kompleksu i przeszliśmy się po wschodniej jego części. Na pierwszym (niespuszczonym) stawie mieliśmy kilkadziesiąt łysek, czernic i głowienek oraz pojedyncze perkozy dwuczube i łabędzie nieme. Kolejny staw był częściowo spuszczony co przyciągnęło pokaźne stado siewek:

• cn. 10 batalionów
• cn. 30 biegusów malutkich
• cn. 40 biegusów zmiennych
• cn. 6 brodźców śniadych
• 1 biegusa rdzawego
• 1 kwokacza
• ok. 200 czajek
• 1 rycyka
• 2 szlamniki
• 2 kszyki

Na stawach spotkaliśmy Jana Fussa. To on przy okazji obserwacji kszyków, w trzcinach wypatrzył samca i samicę wąsatki. Z drapieżnych przeleciały nad stawami bielik i krogulec. Poza tym kilka czapli siwych, czapla biała oraz perkozki.

Bataliony i brodźce śniade (drugi plan)

Jadąc dalej nad Jeziorsko drogą 702 zatrzymaliśmy się  na dwóch stawach w okolicy Sypina. Ptaków nie było tam za wiele ale widzieliśmy 2 kokoszki wodne, perkozki oraz późnego jerzyka.

Nad Jeziorskiem obserwacje rozpoczęliśmy z portu. Odpoczywało tam cn. 300 śmieszek, kilka mew pospolitych, kilka dużych mew (w tym jedną w typie białogłowej). Nad głowami pokrążyły nam przez chwilę grubodziób oraz myszołów.

Przy wale w Pęczniewie na potarganych falą wodach zbiornika żerowało stado kilkuset ptaków wodnych. Składało się ono głównie z łysek, czernic, głowienek oraz krzyżówka. Relatywnie liczne były również perkozy dwuczube, śmieszki oraz duże mewy. Jednak zdecydowanie najciekawszym ptakiem była podgorzałka, którą oznaczyliśmy jako samicę.

Podgorzałka

Stawy w Pęczniewie sprawiały wrażenie opustoszałych. Nie zawiódł jedynie rybołów, który swoim zwyczajem przesiadywał na paliku na skrajnym dużym stawie.

Za stawami skręciliśmy w prawo w piaszczystą drogę, którą dojechaliśmy w okolicę Brodni. Na tamtejszej zatoczce również żerowało kilkaset ptaków wodnych. Obok dotychczasowego standardu obserwowaliśmy również cn. 15 płaskonosów oraz kilka cyranek.

Następnym przystankiem były Tomisławice, położone po drugiej stronie zbiornika, na której jeszcze dotąd nie byłem.  Romek pokazał mi kilka miejsc, skąd można prowadzić obserwacje. Na cofce w okolicach Tomisławic trzymało się najwięcej ptaków. Obserwowaliśmy m.in. (podaje minimalne liczebności):

• ok. 100 czapli białych, czaple siwe
• cn. 100 gęgaw
• cn. 50 świstunów
• cn. 200 cyraneczek
• cn. 30 płaskonosów
• cn. 5 rożeńców
• kilkadziesiąt czernic, głowienek, krzyżówek i krakw
• cn. 100 kormoranów

Ptaki wodne – cofka

Na pierwszym planie świstuny, cyraneczki i krzyżówki; w środku kadru płaskonosy, krakwy i rożeńce; w tle gęgawy i kormorany.

Romkowi zależało na wypatrzeniu przesiadującego tutaj już od dłuższego czasu kormorana małego. Mieliśmy informacje, że ptak trzyma się raczej na uboczu i nie przesiaduje z innymi kormoranami. Po kilkuminutowym czesaniu udało nam się zlokalizować 2 kormorany małe, które przesiadywały w położonej bardziej na północ zatoczce w okolicach Tądowa.

Kormorany małe

Koło 15:00 zmęczeni ale zadowoleni z ciekawych obserwacji wyruszyliśmy w drogę powrotną. Jeszcze po drodze w okolicach Siedlątkowa, na drutach niskiego napięcia widzieliśmy pustułkę siedzącą obok stadka kilkunastu potrzeszczy.