W sobotę pojechałem razem z wycieczką z cyklu Spotkania z przyrodą organizowaną przez Biuro Podróży Horyzonty na Błota Rakutowskie oraz Żwirownię Skoki. Pogodę mieliśmy bezdeszczową ale pochmurną.
Do Krzewentu dojechaliśmy koło godziny 11:00. Poziom wody po intensywnych opadach w przeciągu ostatnich tygodni był wysoki. Woda znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie wieży widokowej, zalana była droga prowadząca w lewo wzdłuż brzegu jeziora. Uniemożliwiło to nam przespacerowanie się lakami wzdłuż trzcinowiska, stąd w zasadzie wszystkie obserwacje prowadziliśmy z wieży widokowej.
W oddali nad trzcinowiskami i otwartą połacią wody latały rybitwy czarne oraz pojedyncze białoskrzydłe. Na tafli jeziora wypatrzyliśmy jedynie pojedyncze ptaki. Pływały perkozy dwuczube oraz 1 perkoz rdzawoszyi, kilka samców krzyżówki, łabędzie nieme, łyski śmieszki oraz około 10 gęgaw. Przeleciały dwa żurawie. Odzywał się bąk. Nad przeciwległym brzegiem jeziora wypatrzyłem w locie w sumie 4 kobuzy. Jeden przedstawiciel tego gatunku tradycyjnie przeleciał nam nad głowami kiedy wracaliśmy polną drogą do autokaru. Poza tym kukułka (w locie) oraz kilka gatunków ptaków śpiewających: brzeczka, świerszczak, rokitniczka, trzciniak, potrzos, kopciuszek, pliszka siwa i żółta, potrzeszcz, brzegówka, dymówka, jerzyk, piecuszek i pierwiosnek.
Z Krzewentu przejechaliśmy do Żwirowni Skoki gdzie naszym celem były obserwacje mew czarnogłowych. Niestety nie udało nam się ich wypatrzyć ani na wysepce w sąsiedztwie czynnego wyrobiska żwirowni ani na drugiej oddalonej nieco zamieszkanej przez mewy wysepce. Oprócz licznie gniazdujących na obydwu wysepkach śmieszek i rybitw rzecznych obserwowaliśmy 4 mewy pospolite (w tym jedną na gnieździe), kilka kormoranów, kilka czernic, perkozy dwuczube oraz pięknego samca wilgi.
Informacje ogólne
Ostoja Błota Rakutowskie, będąca obszarem Natura 2000, leży niedaleko miejscowości Kowal, w południowej części województwa kujawsko-pomorskiego (ok. 10 km od granicy z województwem mazowieckim). Jej powierzchnia wynosi ponad 3 000 ha. Jezioro Rakutowskie położone w rozległym obniżeniu, jest płytkim eutroficznym zbiornikiem o powierzchni 300 ha, zasilanym przez rzekę Kłótnię, a odwadnianym przez rzekę Rakutówkę. Jezioro charakteryzuje się znacznymi wahaniami poziomu wody. Powierzchnia lustra wody wynosi tylko 180 ha, pozostałą część jeziora zajmuje pas roślinności składający się głównie z szuwarów trzcinowych, które miejscami sięgają 500 m szerokości i zajmują 80% długości linii brzegowej. Od południowego wschodu jezioro graniczy z ekstensywnie użytkowanymi podmokłymi łąkami i pastwiskami. Około 1/3 powierzchni ostoi pokrywa las. Większość drzewostanów jest pochodzenia naturalnego lub odroślowego ze znacznym udziałem starych drzewostanów olchowych.
Co?
Na Błotach Rakutowskich podczas wiosennych i jesiennych wędrówek zatrzymują się przelotne gatunki kaczek oraz bekasowatych (łącznie z rzadkościami). Spotyka się tu również znaczne koncentracje gęsi. W ostoi obserwowane są rybitwy (gniazdujące czarne) oraz kilka gatunków ptaków drapieżnych. Poniżej znajduje się lista najciekawszych gatunków obserwowanych na Błotach rakutowskich:
- gęsi na przelotach: stada zbożowych i białoczelnych do kilku tysięcy, gęgawy,
- rybitwy: rodzaj Chlidonias z gniazdującą rybitwą czarną, rybitwy rzeczne,
- mewy: pospolite, srebrzyste, małe,
- kaczki: krzyżówki, czernice, głowienki, cyranki, cyraneczki, płaskonosy, krakwy, gągoły, w latach 90 również podgorzałki, w pobliżu również hełmiatka,
- bąki, żurawie, bociany czarne i białe,
- czaple: siwe, białe,
- chruściele: kropiatki, zielonki, derkacze, wodniki, łyski,
- bekasowate (głównie na przelotach): kwokacze, samotniki, czajki, bataliony, kszyki, rycyki, łęczaki, krwawodzioby, brodzce śniade, pławne, kuliki wielkie i mniejsze, biegusy zmienne, małe, malutkie, siewki złote, siewnice, sieweczki, rzadziej szczudłaki, szablodzioby, czy płatkonogi szydłodziobe,
- ptaki drapieżne: gniazdujące błotniaki stawowe i łąkowe, przelotne zbożowe, bieliki, trzmielojady, myszołowy (również włochate), orliki krzykliwe, pustułki, kobuzy, jastrzębie, krogulce, rybołowy a nawet sporadycznie orzełki,
- drobne ptaki śpiewające: podróżniczki, słowiki szare, muchołówki małe, żałobne, dziwonie, jarzębatki, cierniówki, piegże, pliszki, łuszczaki, drozdy, szpaki,
- dudki, gąsiorki, srokosze, krukowate,
- ptaki trzcin: potrzosy, strumieniówki, brzęczki, wąsatki, trzciniaki, trzcinniczki.
Gdzie?
Interaktywna mapa obszaru
Pokaż Błota Rakutowskie na większej mapie
Dojazd z Warszawy na Błota Rakutowskie możliwy jest w zasadzie tylko samochodem. Skorzystać można z kilku wariantów drogi:
- przez Kutno i Kowal – drogą numer 2 na Poznań jedziemy aż za Kutno, gdzie w Krośniewicach skręcamy w prawo w drogę numer 1. Po przejechaniu ok. 30 km dojeżdżamy do miejscowości Kowal. Z Kowala kierujemy się na wieś Grodztwo (z drogi 1 w prawo w drogę 269 a następnie po połączeniu z drogą 265 a następnie w prawo w ul Mickiewicza, w lewo w ul Kołłątaja i ponowanie w prawo w ul. Dobiegniewską) i dalej Dębniaki. Za Dębniakami jak tylko pojawi się las z lewej strony, skręcamy w prawo w drogę, która poprowadzi nas przez ok. 6 km wzdłuż lasu. Po minięciu z prawej strony jeziora skręcamy w prawo w drogę asfaltową, która prowadzi do Krzewętu (polna droga do wieży obserwacyjnej jest jej przedłużeniem)
- przez Sochaczew i Gostynin – rozpoczynamy jak w wariancie powyżej, jednak za obwodnicą Sochaczewa skręcamy w prawo w drogę numer 50 na Wyszogród/ Płońsk. Po ok. 10 km w Janowie skręcamy w lewo w drogę, którą jedziemy przez Gąbin do Łącka. W Łącku skręcamy w lewo w drogę 60 a po 10 km w Gostyninie w prawo w drogę 265. Po ok. 15 km za wsią Nowa Zawada skręcamy w prawo na Baruchowo a następnie kierujemy się na Krzewent (ostatni odcinek pokonujemy drogą gruntową, we wsi przy rozjeździe skręcamy w lewo)
- przez Płock i Gostynin – do Gostynina można dojechać również kierując się z Warszawy na Płock (droga 7. potem 62) a następnie przekraczając Wisłę w Płocku drogą 60. Z Gostynina jedziemy jak w wariancie powyżej.
Mapka dojazdu z Warszawy
Z Krzewentu idziemy 300 m drogą gruntową (przedłużenie drogi asfaltowej) przez pola w kierunku jeziora. Dochodzimy do wieży, z której prowadzimy obserwacje. W zależności od poziomu wody w jeziorze ptaki mogą trzymać się stosunkowo blisko lub dosyć daleko. Można również przespacerować się wzdłuż brzegu jeziora w obydwu kierunkach. Przy niższym poziomie wody odsłonięta jest również droga prowadząca spod wieży nad wodę.
Kiedy?
Błota Rakutowskie najlepiej odwiedzać podczas wiosennych i jesiennych przelotów. Poziom wody w jeziorze zmienia się w często nieprzewidywalny sposób co utrudnia wskazanie optymalnego czasu na prowadzenie obserwacji.
Dodatkowe informacje
Wybierając się na Błota Rakutowskie warto odwiedzić leżącą niedaleko Włocławka Żwirownię Skoki. Znajduje się tam duża kolonia śmieszek, wśród których nieregularnie gniazduje również do kilku par mew czarnogłowych. Na żwirowni zobaczymy również m.in. gniazdujące rybitwy rzeczne, inne gatunki mew, kaczki (np. czernice i głowienki), perkozy, oraz sieweczki.
Źródła:
