Akrobacje czajek
Wiosna zbliża się wielkimi krokami a wraz z nią rozpoczynają się wiosenne przeloty. Jednymi z najwcześniej pojawiających się w Polsce podczas wędrówek ptaków są czajki. Bywają zimy, kiedy już na początku lutego można spotkać duże stada tych ptaków. Nic więc dziwnego, że pojawienie się u nas czajek jest traktowane jako pierwszy zwiastun nadejścia wiosny.
Część spośród przelatujących nad Polską ptaków zostanie u nas aby wyprowadzić legi. Będziemy mogli obserwować ich niesamowite toki. Powietrzne akrobacje samców czajek w locie godowym mogą przyprawić obserwatora o zawrót głowy. Nasuwają również pytanie o sens takich popisów. Podczas energicznego kołysania z boku na bok, ptak eksponuje swoje charakterystyczne ubarwienie. Samice jednak zwracają uwagę nie tylko na czarno-biały wzór upierzenia. Kołyszący lot samca wiąże się ze znacznym wydatkiem energetycznym, tym większym im większy jest zakres kątowy obrotów. Może być to trudny do zmanipulowania sygnał dla samic wskazujący na kondycję samca.
Hipotezę taką poddano próbie podczas badań na niewielkiej populacji czajek w Norwegii. Czajka jest zazwyczaj gatunkiem monogamicznym, jednak ta populacja cechowała się znacznym odsetkiem poligynii. Podczas wiosennych toków nagrano i poddano analizie kilkaset lotów godowych wykonanych przez kilkanaście samców. Zestawienie kąta wychylenia skrzydeł podczas lotu godowego poszczególnych samców z liczbą samic, z którymi wyprowadziły młode oraz z datą złożenia pierwszego jaja, dało ciekawe rezultaty. Samce, które wyprowadzały młode z 2 lub 3 samicami, podczas lotu godowego prezentowały bardziej ekstremalne wychylenia skrzydeł niż samce monogamiczne. Również wcześniejsza data pojawienia się w gnieździe pierwszego jaja okazała się skorelowana z bardziej akrobatycznym tokami.
Samce regularnie wykonujące odważniejsze akrobacje dają sygnał samicom o swojej dobrej kondycji. Dzięki temu mogą znaleźć więcej partnerek i wcześniej przystąpić do lęgów.
Źródła:
- Gronstol, G. B. 1996. Aerobatic components in the song-flight display of male Lapwings Vanellus vanellus as cues in female choice. Ardea 84: 45-55
- Kam, J. van de. 2004. Shorebirds. An illustarted behavioural ecology. KNNV Publishers. Utrecht. s. 283
