orni.pl

Informacje ogólne

Bagno Całowanie to obszar Natura 2000, który obejmuje jedno z największych torfowisk niskich Mazowsza (pow. 4 400 ha), ciągnące się południkowo na przestrzeni 15 km. Położone jest na najwyższej terasie nadzalewowej doliny Wisły, przy jej krawędzi i jest obficie zasilane wodami podziemnymi. Ponad połowę ostoi stanowią otwarte tereny łąkowe, częściowo zarastające w wyniku sukcesji leśnej. Mimo melioracji, zachowało się tu naturalne zróżnicowanie siedliskowe i roślinne. Lasy (głównie olsy i bory bagienne) porastają ok. 36% ostoi. Zlokalizowane są głównie w jej północnej części oraz fragmentarycznie na południowym skraju. Na zachodzie przepływa uregulowana rzeka Jagodzianka (Kanał Bielińskiego). W jej dolinie zachowała się duża różnorodność siedlisk, widoczne są również pozostałości starorzeczy. W centralnej część ostoi znajduje się łańcuch wydmowy ze zróżnicowaną szatą roślinną.

Co?

Podmokłe tereny łąkowe przyciągają gniazdujące bekasowate, ptaki drapieżne oraz śpiewające. W lasach znajdziemy liczną reprezentację dzięciołów. Na przelotach na zalanych wodą, odsłoniętych powierzchniach murszu (powstałych podczas projektu CMOK) zatrzymują się inne gatunki ptaków siewkowych. Poniższa lista prezentuje najciekawsze widywane na Całowaniu gatunki:

• bekasowate: (lęgowe:) kszyki, czajki, samotniki, krwawodzioby, kuliki wielkie, (przelotne:) rycyki, łęczaki, kwokacze, bataliony, biegusy zmienne i malutkie, sieweczki rzeczne…
• drapieżne: (lęgowe:) myszołowy, błotniaki łąkowe i stawowe, jastrzębie, pustułki, kobuzy, orliki krzykliwe, trzmielojady…
• lęgowe bociany białe i czarne,
• chruściele: derkacze (ponad 40 odzywających się samców), zielonki, łyski
• rybitwy rzeczne, białoczelne,
• żurawie, czaple siwe,
• lęgowe ptaki śpiewające terenów podmokłych: świerszczak, strumienówka, rokitniczka, brzęczka, trzciniak, trzcinniczek, potrzosy,
• sowy: uszatka błotna (wiosną na przelotach i latem), pójdźka (lęgowa)
• świergotki łąkowe, polne, skowronki, lerki
• dzierzby: gąsiorki, srokosze,
• dzięcioły: duże, średnie, czarne, zielone, krętogłowy,
• łuszczaki: m.in. potrzeszcze, ortolany,
• kukułki, pliszki żółte, słowiki szare, dudki, remizy, turkawki, jarzębatki,
• szpaki, drozdy: kwiczoły, paszkoty

Gdzie?

Interaktywna mapa obszaru

Pokaż Bagno Całowanie na większej mapie
Bagno Całowanie to rozległy obszar. Dojazd komunikacją zbiorową z Warszawy jest trudny. Możliwości jest kilka w zależności od tego, który region chcemy penetrować, jednak trzeba się liczyć z przesiadkami lub koniecznością przejścia pieszo kilku kilometrów:

• na wschodni (miejscowość Podbiel) i zachodni (Całowanie) kraniec obszaru można dojechać autobusami PKS z Otwocka,
• w pobliże północnej granicy ostoi (miejscowości Otwock i Karczew) można dotrzeć prywatną komunikacją autobusową z Warszawy,
• z Warszawy możliwy jest również dojazd koleją na Pilawę/ Dęblin, jednak od stacji do północnej części ostoi trzeba przejść ok. 4-5 km. Przejazd z Warszawy Śródmieście trwa około godziny. W zależności od rejonu ostoi, do którego chcemy dotrzeć można wysiąść na stacji Otwock, Śródborów, Pogorzel Warszawska, Celestynów.

Jednak na Bagno Całowanie najwygodniej dojechać samochodem. Dojazd prawym brzegiem Wisły rozpoczynamy na Wale Miedzeszyńskim. Podążamy drogą krajową 801 za Otwock do skrzyżowania z drogą 50. Tam skręcamy w lewo w 50 a następnie po ponad 5 km w prawo w drogę 802, którą dojeżdżamy do Podbieli. Lewym brzegiem dojeżdżamy do Góry Kalwarii przez Piaseczno (droga 79) lub Konstancin Jeziorna (droga 724). Z Góry Kalwarii kierujemy się drogą 50 mostem przez Wisłę do skrzyżowania z drogą 801 i dalej na Bagno.

Mapa dojazdu z Warszawy

Po Bagnie Całowanie poruszamy się polnymi drogami. Kilka z nich przecina je w poprzek. Penetrację ostoi można rozpocząć polną drogą łączącą miejscowości Podbiel i Całowanie. To przy niej znajduje się wieża widokowa i eksperymentalne poletka z usuniętą warstwą murszu przyciągające ptaki wodno-błotne. Sąsiadują z nią również nielegalnie wykopane stawy oraz Wydma Pękatka. Od drogi w okolicach wieży odchodzi również w prawo drewniana kładka prowadząca przez fragment boru bagiennego w kierunku pozostałych wydm i łąk.

Charakterystycznymi punktami w krajobrazie Bagna Całowanie są pojedyncze wydmy wznoszące się na kilka metrów ponad poziom otaczającego je torfowiska:

• Pękatka – rozległa wydma wpisana do rejestru zabytków, znane stanowisko archeologiczne na Mazowszu.
• Kobyla Góra – najwyższa, wznosząca się na ponad 6 metrów nad torfowisko, wydma na Całowaniu.
• Niedźwiedzia Góra.

Na obszarze Bagna Całowanie powołano trzy rezerwaty:

• Na Torfach – położny w północnej części obszaru, zamknięty dla ruchu turystycznego. W jego pobliżu wytyczono krótką ścieżkę edukacyjną „Łabędzim szlakiem”.
• Czarci Dół – zlokalizowany na zachód od wsi Zabieżki, obejmuje fragment torfowiska wysokiego z niewielkimi jeziorkami w dołach potorfowych.
• Szerokie Bagno – położony na południowy-zachód od Zabieżek, obejmuje torfowisko wysokie z fragmentami boru bagiennego.

Kiedy?

Bagno Całowanie najlepiej odwiedzać wiosną podczas przelotów oraz początków okresu lęgowego. Teren ten jest miejscem działania różnych organizacji przyrodniczych (m.in. CMOK), warto brać udział w organizowanych przez nie wydarzeniach (np. liczenie derkaczy, stawianie stogów)

Źródła:

• Natura 2000
• obserwacje własne
• Ostoje ptaków w Polsce
• Forum Przyroda
• Prezentacja